Yenwugo Hinnuye

Fatima ɗonno feere maako ngam Eid al-Adha, e joonde feere muuɗum ɗonno bana ɓuri teddugo. Joonde feere mum laatino fuu ngam daliila aybe maako, malla? 

Fatima siftori noy o jokkiri bee baaba maako dow ɓaŋgal maako bee Ahmed. O derkeejo e o yiɗino. Noy baaba maako salata? Yaake o doggi ngam ɓaŋgugo Ahmed, baaba maako wi’i taa o meeta loraago saare.

O numi o waawan no ɓusugo cemteende ngam daliila yiide maako ngam Ahmed. Ammaa law, o faami yo’o baaba maako marino gooŋga. Ahmed wonaay goɗɗo o numino o yiɗi mo. O acci mo ngam daliila debbo feere.

Fatima semtini hoore maako. O tammi kiita do’i dow maako e o ɗon yoɓa ko o waɗi. O faami kiita gooŋga. Ammaa kayto, noy ɓernde maako yenwi hinnuye!

Ɓurduɗo Mo›ere e Ɓurduɗo hinnuye

To en laati gooŋga’en, enen fuu en ngaɗi aybeeji e ngeebi sawtu hikma. En nawni yimɓe feere. Yimɓe boo nawni en. Jama’aaje meeɗen ɗon kawti yimɓe jey ɗon ngaɗa boofi. E noy ɗum caɗɗum yaafindirgo oya bee oya e yaafango ko’e meeɗen! 

Woodi hinnuye ngam aybeeji meeɗen naa?

Numu nde noy a loorni kongol kooyngol “bismillah Al-Rahman Al-Raheem”—“nder innde Allah, Ɓurduɗo Hinnuye, Ɓurduɗo Mo’ere.” Ɗume laati feereejum nder hinnuye?

Teema ngam jama’aaje meeɗen—e ɓerɗe amin—mari haaje hinnuye ɗuuɗɗum.

Hinnuye: Laawol ɓurŋgol Wooɗugo

Duuɓi caaliiɗi, goɗɗo bi’eteeɗo Abdul-Rahman haɓi bee keeddiɗɗiraawo maako Karim e mbari mo. Geendal fewti hakkunde saarooji ɗiɗi ɗi’i nder gruel pamarel haa Misra. Saaro’en Karim tefi waataago, yaake maajum, saaro’en Abdul-Rahman ɗonno haɓda faddugo mo nder kulol. Abdul-Rahman yiɗaa baatagal tokko foroy. O ƴami sawari haa arduɓe wuro, e ɓe umri al’aada jey kasa maayde.

Abdul-Rahman waddi kasa muuɗum raneewa e o jo’ini laɓi dow maaga. O yehi fottugo bee saaro’en Karim haa pellel luumo, yaake wuro fuu ɗonno laara. Abdul-Rahman tiggi koppi haa yeeso Habib, deerɗiiko maayɗo gorko, e o hokki mo kasa bee laɓi. O rooki ngam hinnuye e sulhu.

Habib jo’ini laɓi haa daande Abdul-Rahman. Arduɓe wuro ngaddi jawgel, e Habib hoosanno hasduye: hinnuye naa, malla waataago? Yaake o jo’ini laɓi dow daande Abdul-Rahman, baale maako mbi’i “mi woodi baawɗe dow ma jontaa. Gite fuu ɗon ndaara ɗum; koomoy anndi yo’o mi mari jarfu mbarugo ma e dabare waɗugo ɗum. Ammaa mi suɓi hinnuye e sulhu. Mi darnan jokkirgol ƴiƴam.”

O acci Abdul-Rahman e hirsi jawgel haa joonde maako. Yaake jawgel ɗono maata nawɗum, tikkere e kiita, Habib harli Abdul-Rahman. Jam salaaman hakkunde saaro’en ɗiɗi ɗi’i warti. 

To yimɓe mbaawan heɓugo laabi ngam hawtugo kiita bee hinnuye, fakat Allah waawan waɗgo bana non! 

Yeesu Kisnoowo: Hinnuye diga Allah

Toy mbaaweten ekkitaago dow hinnuye Allah? Ɗum koyɗum werek. Teema a meeɗi nanugo yo’o Yeesu Kisnoowo (anndaaɗo boo bana Isa al-Masih) o ewnaaɗo “Hinnuye” diga Allah. Ɗum yiɗi wi’igo o fuu maako ɓorni hinnuye. Laawol Maako—jaŋgɗe maako nder Linjiilaaji, malla Injeel—kaŋgol laati laawol yaafuye e sulhu. 

Yeesu Kisnoowo waawan hiɓɓingo irin kuugal kayɗiniingal nga’al ngam kaŋko feere maako Allah neli waɗaay aybe sam. Kala annabiijo e nelaaɗo ceniiɗo fuu mari haaje yaafuye ngam aybeeji maɓɓe, ammaa naa Yeesu Almasiihu. O ho’aama cir haa asama dow reenugo nyalaade kiita ngam o meɗaay waɗugo hakke—koo petel.

Ngam maajum o ewnaaɗo Hinnuye diga Allah. O hokki en sappinol jey hinnuye laaɓnde e jaŋgini noy heɓgo hinnuye Allah.

Noy Yeesu Almasiihu Waawan Wallugo Yam?

Ɗum winndaaɗum yo’o Yuhanna baɗooowo Baptisma (anndaaɗo boo bana Yahya) yi’i Yeesu Almasiihu nder mooɓre e, less ɗawki Ruuhu Allah, o wolwi bee sawtu: “Ndaa jawgel Allah ittanŋgel hakkeeji duniyaaru!” (Linjiilaaji, Yuhanna 1:29). Yeesu Almasiihu laati bana jawgel jey seeki laawol sulhu ngam Abdul-Rahman. 

To en eltaaɓe ngam hakkeeji meeɗen, ɗum laati fodde kiita goonga. Ammaa Yeesu Almasiihu, mo meeɗaay waɗugo aybe sam, suɓi ho’ugo kalifa hakkeeji meeɗen dow hoore maako. Walaa mo dooli mo.

Bee ngiɗaare o rondi maayde dow hoore maako ngam jaabango kiita gooŋga. 

Kanko feere maako woni laaɓɗo tal caka yimɓe yeɗiiɓe, e fahin o hokki jarfu ɓe ndaara mo bana jawgel nder taariiha Abdul-Rahman. Ngam maajum, ɓaawo nde o yari bone ngam meeɗen, Allah hoo’i mo haa asama. 

Teema a woodi haɓre nder yoŋki ma. Teema a laati bana Fatima, yimɓe jey a yiɗi farti ma. Teema a nawnaaɗo gal goɗɗo feere, malla innde ma wonnaama bilaa hujja. Teema a laati bana Abdul-Rahman, baɗɗo aybe e huli waataago.

Yeesu Kisnoowo waawan wallugo. A waawan waɗugo tornde rammunde bana nii:

Ya Jawmiraawo, mi wawataa yoɓugo ngam aybeeji am. Ammaa mi anndi A neeli Yeesu Kisnoowo bana Hinnuye Ma haa meeɗen. Useeni yaafanam ngam kuuɗe boɗɗe o waɗi ngam yimɓe fuu. Wallam faamugo laawol jey Yeesu Almasiihu ngam haa mi waawa waɗugo kirseeku hinnuye Maaɗa nder yoŋki am. Aamiina.

To a yiɗi heɓugo Deftere Linjiila jey halal ma, useni winndan min haa anndinki jey woni haa ɓaawo ɗereewol ngo’ol.