A Mari Haaje Kaayeefi na?

Asŋgol feere maŋgol masin jey saaro’en ɗonno tamma joonde welnde e hasdi eggugo haa lesdi hesri. Amma jahaŋgal maajum hooyaay sam; ɓe ta’itan no ladde hamadaare bee kosɗe. Woodi boɗɗe, jahe, e gulɗum ɗuuɗɗum. To nyawɓe malla tampuɓe lutti ɓaawo, ɓe kippaaɓe gal fasooɓe.

Nii seɗɗa ɓe ngakkan nyaamdu, ammaa aardiɗo maɓɓe wookani Allah ngam kayeefi. Nyalaade tokkiinde, nde yimɓe pini, ɓe tawi cammeeje pamare jey huunde nanndude tamsere sampitaande dow lesdi. Ɗe mbeli, bana tamseere bee njumri. E woodi no deydey ngam koomoy de’itina dolo mum! Ɗum ƴami nyalɗe ɗuuɗɗe ta’itugo ladde, e haa nyalaade fuu tamsere toɓi diga asama. Maŋgtoore haa Allah, ɓe kiisi!

Tariha ka’a hayɗinan, ammaa ka waɗi gooŋga. Ɗum laati gootel caka kayeefiiji geccaaɗi nder Deftere Allah, jey annduɗa teema bee innɗe Tawreeta, Jabuura, e Linjiila. Deftere Allah ɗon saawi tarihaaji gooŋgaaji temmeeɗɗeeji, ɗuɗɗi njooɗi dow kayeefiiji ɗi Allah hiɓɓini nder yoŋkiiji yimɓe. Nde laati Deftere hanndunde ngam saa’iiji meeɗen, yaake yimɓe ɗuuɗɓe ngiɗi kayeefiiji jey halal maɓɓe.

Kayeefiiji Nyalaade-Ferdu

Nder duuɓiiji ɓadiiɗi, en ndaari konuuji, tuurtolji, saɗirma, soynde kuugal, nyawji, e waade. Mi anndaa no joonde ma laati joonta. Teema a senndiri bee saare ma. Teema woodi giɗaaɗo ma ɗon hakkunde yoŋki e maayde. Teema a ɗon haɓda ngam heɓugo kuugal. 

No joonde ma laatiri fuu, Allah ɗon hakkilana ma e o yiɗi boo waɗango ma kayeefi hande bana O waɗi nder saa’iiji ɓoyma. To a ɗon nder suno, a waawan heɓugo semmbe gal jaŋgugo Deftere Allah, Deftere jey kayeefiiji.

Bolle Allah ngam Wakkati Meeɗen

Yimɓe feere ɗon miija jaŋgugo Deftere Allah ngam ɓe nani yo woodi ko sanji ton. Teema numal boofowal nga’al laati ngam daliila yeɗki yimɓe ɗuuɗɓe jey mbi’i ɗon tokko Deftere Allah. Ndego en ɗon ndaara Masiihiŋke’en ɗon njara nguykinoojam, pija caca, ɓorna bilaa yankinaare, nyaama gaduuru, lasbina yimɓe. 

Ammaa bee gooŋga, lahanji ɗi’i fuu woni kaɗaaɗi nder Deftere Allah. To Masihiŋke’en ngeɗan nder soynde ɗawtaare haa Allah, ɗum sanjataa daraja jey Wolde Maako dumminde. Annabi Esaaya winndi: “Fuɗŋgooji njooran, pinndi ɗaylan, ammaa wolde Allah meeɗen tabitan haa foroy.” (Esaaya 40:8). A ɗon numa ɓiɓɓe Aadama ngoodi baawɗe deydey ngam sanjugo Wolde Allah naa, malla ɗum kooyɗum ɓe karmina nde bee gikku kalluŋgu? 

Deftere Allah ɗon wolwa dow yaake annabi Daawuda (Dawud) bee yimɓe maako ɗonno ndoonda sundukru jey alkawal, akootiiru kaŋgeeri jaasndu jey ɗon sigi umrooje sappo. Umrooje Sappo woni dookaaji Allah ngam yeɗki nder adilaaku e ɗi ɗonno mbinndi dow alluhaaji jaasɗi ɗiɗi jey ka’e jo’inaaɗi nder sundukru kaŋgeeri. Nder yahdu, goɗɗo gooto foondi yaarugo juŋgo e meemugo sundukru—e law o do’i o maayɗo! 

To Allah hokkaay jarful ngam juuɗe jey hoolaaki mo meema akotiiru seniindu jey saawi Wolde Maako, noy O hokkata jarful haa yimɓe halluɓe ɓadita Wolde Maako winndaande bee laɓi e bindirgol wo’itiniingol? 

Allah woni mawɗo masin ngam aynugo Wolde Maako. 

Bilaa naafikaare, Deftere Allah laati deftere ɓurnde linjiteego nder taariiha neɗɗo. Faɓɓaay, waynaaɓe Beduwin’en haa lesdi Palestina—Muhammad edh-Dhib, Jum’a Muhammad, bee Khalil Musa—tawi gal fergere defte taggaaɗe jey Maliya baaɗnga. Ɗum woni ko teffanɓe kuuje booymaaje ɓuri heɓugo jey ɗon hokka jarfu nandingo Deftere Allah jey joonta bee Deftere ɓooyma mbinndaɗe waɗi bakin duuɓi 2000 caaliɗi. Nanndingo ɗi laati kayɗiniiɗum, fahin ɗum holli yo wahayuuji Allah sanjataako. To a yiɗi kayeefi, a waawan margo hoolaare yo’o Deftere Allah woni pellel booɗngel laarugo! Haa ɗon a tawan taariihaaji kayniiɗi dow annabo’en bana Nuuhu (Nuh), Ibrahiima (Ibrahim), Yusufu (Yusef), Yonas (Yunus), Daniyel, Daawuda (Dawud), bee Suleymanu (Suleiman). Teema a meeɗi nanugo ɗi seɗɗa haa nokuuje feere, amma Deftere Allah ɗon limta taariihaaji ɗi fuu!

War Heɓ Kayeefi Ma

• Koo a ɗon saala gal saɗirma toy fuu, Deftere Allah woodi taariiha kayeefi ngam maaɗa tan:

• An naa malla giɗaaɗo ma on nyawɗo? Jaŋgu kuurgol kayeefi jey Na’aman, hooreejo sooje’en Siriya marino nyaw saɗawre. 

• A ɗon haɓa ngam nyamnugo saare ma naa? Jaŋgu dow debbo cuddiiɗo mo lesdi Liban bee ɓiyiiko, ɓe ngeɗi nder saa’i weelo bee faandu pamaru wooru jey nebbam e kuroori hew’ juŋgo jey meeɗaay timmugo sam. 

• Yoŋki ma ɗon nder joote naa? Jaŋgu dow Ebed-Melek, Etiopiyaajo maccuɗo nder saare laamiiɗo, mo hiisi wakkati konu ngam o nuɗɗini Allah. 

• A ɗon laara a gudinaaɗo naa? Jaŋgu dow Hajara Misraajo, mo laari kayeefiiji Allah yaake o wudinaaɗo no.

• A ɗon nufo less ɓilaare naa? Jaŋgu dow yaake Yeesu Almasiihu forti juŋgo maako e o de’itini henndu saatundu ngam hisnugo pukara’en maako diga nufayre.

Jowaabuuji kayeefiiji

Yaake en ɗon jaŋga Deftere Allah, en keewɓe bee hoolaare ngam waɗugo do’a bee tammunde welnde. Yeesu Almasiihu wi’i: “To on ngoodi nuɗɗinki, on keɓan ko on tori fuu” (Matta 21:22). To en ɗon jaŋga taariihaaji jey yimɓe feere jey keɓi kayeefiiji diga Jawmiraawo, ɓerɗe meeɗen ɗon keewa bee tammunde ngam yerɓugo torɗe meeɗen gal asama.

A mari haaje kayeefi naa? Kayeefiiji nder Deftere Allah waŋgina kiimol nder ma e ƴamu Allah hokke kayeefi ma. Fakat o nanan do’a ma hande!

To a yiɗi ɓesdugo ekkitaago dow kayeefiiji nder Deftere Allah, winndan min haa anndinki ki woni ɓaawo dereewol ngo’ol.