Өз бетіңізше қалай ойлануға болады

Біз қазір ғана ұзақ көтерілгеннен кейін Гунунг Датук шыңына жеттік. Менің жаңа досым Адзак екеуміз көріністі тамашалау үшін отырдық. Көп ұзамай біздің әңгімеміз діни тақырыптарға көшті.

— Мен еркін ойлаушы адаммын, — деді Адзак. — Менің әлемге деген өз көзқарасым бар.

— А, иә, — деп жауап бердім мен. — Мен Малайзиядағы көптеген жастар өздерін еркін ойлаушы деп атайтынын естідім.

Адзак күлді. — Біз өзіміз ойлануымыз керек. Әйтпесе, шатасулар тым көп болады. Осыдан ақыл-ойды жоғалту оңай.

— Бірақ сен үйге оралғанда не болады? — деп мен сұрадым. — Міне, Малайзияда көптеген жастар өздерін еркін ойшылдар деп атайды, бірақ үйде сіз исламдық немесе буддисттік рәсімдерге қатысасыз деп күтілуде. Сен өз ата-анаңа не дейсің?

— Мен оларға ештеңе айтпаймын, — деп жауап берді Адзак. — Мен жай ғана олардың қалағанымен келісемін. Мен еркін ойлай аламын, бірақ бұл ойларды өзімде ұстауым керек.

Еркін ойлау соншалықты маңызды ма?

Әлемнің кейбір аймақтарында дұрыс емес сенімдер қоғамнан аластатуға, жұмыстан шығаруға немесе тіпті кісі өлтіруге әкелуі мүмкін. Өз бетіңізше ойлау қауіпті болуы мүмкін. Бірақ бұл соншалықты маңызды ма? 

Біздің әлемде көптеген жақсы және жаман идеялар бар. Бірақ жақсы мен жаманды ажыратуға көмектесетін бір маңызды әдістерінің бірі — олар туралы ойлау және сөйлесу. Егер сіз алтын, шафран немесе iPhone сияқты қымбат нәрсе сатып алсаңыз, сіз жай ғана ақшасын төлеп, оны үйге апармайсыз. Сіз оны алдын ала тексеріп, бәсекелестердің өнімдерімен салыстырып, шынымен де ең жақсы сапалы өнімді алатыныңызға көз жеткізесіз. Идеяларға да солай қарау керек. 

Дүниеде көптеген шатасулар бар, ол адамдар қоғамға өздерінің шатастырылған идеяларын таңуға тырысқанда ғана күшейеді. Cізге бір маңызды пайғамбарлық сөз туралы айтып беруге рұқсат етіңіз. «Иса Мәсіхтің аяны» деп аталатын ежелгі кітапта пайғамбарлық cөз басқаларға өздерінің діни көзқарастарын енгізуге тырысатын адамдар туралы айтады. Онда: “Ол құлады: Ұлы Бабыл қаласы құлады! Ол күллі халықтарға өзінің жынды қылатын «азғындығының шарабынан ішкізіп» келді!” (Аян 14:8).

Бұл символдық сөздерді түсіну соншалықты қиын емес. Бабыл атақты ежелгі қала болған, бірақ оның атауы «шатастыру», «бейберекеттік» дегенді білдіреді. Бұл қала шатасып қалғандықтан емес, өзінің бейберекеттігі мен абдырап қалғанын тастағысы келмегендіктен «құлады». Ол халықтарды рухани азғындыққа, яғни жалған және шынайы ғибадатты араластырып, Құдайға опасыздық жасауға итермелейді. Бұл жалған идеялар норма ретінде қабылданады және адамдар оны қабылдайды. «Бабыл» туралы бұл пайғамбарлық сөз рухани қателікті тұрақтандырып қана қоймай, ақырында оны шындықты ұстанатын адамдарға күштеп салуға тырысатын дүниежүзілік рухани болмысқа қатысты.

Иса Мәсіхтің аяны бұның біздің күндерімізде жүзеге асатынын алдын ала айтқан. Мүмкін бұның болып жатқанын көріп те алған шығарсыз. Сіздің айналаңызда Құдайды жалған идеялармен бейнелейтін адамдар бар ма екен? Сіз өзіңіздің ар-ұжданыңызда ыңғайсыздық сезіндіңіз бе?

Сондықтан өз бетіңізше ойлау өте маңызды.

Өз бетіңізше қалай ойлануға болады

Көптеген адамдар қоғамда қабылданған дінді ұстанғанына риза. Олар өз сенімдері туралы аса ойланбайды. Олар мағынасы жоқ немесе жақсылықтан гөрі зиян келтіретін діни дәстүрлерді ұстанады. Кейде, тіпті Құдайға апаратын жолды көрсететін діни жетекшілер де жемқорлыққа ұшырайды.

Сонымен, біз шындықты қалай таба аламыз? Пайғамбарларға сенім артуға кеңес берер едім. Неге? Мұның үш себебі бар:

1. Пайғамбарлар болашақтың таңғажайып білімін көрсетеді. Даниял пайғамбар әлемдік отарлаушы ретіндегі Еуропаның көтерілуін тарихи жағдайынан бұрын болжады. Иса Мәсіх (Иса әл-Масих деп те аталатын) б. з. 70 жылы Иерусалимнің жойылатынын болжады. Мұса (Муса деп те аталатын) пайғамбар Ысмағұлдың тарихын уақыттың соңына дейін болжаған.

2. Пайғамбарлар денсаулық саласындағы таңғажайып ғылыми білімдерін көрсетеді. Сонымен, шамамен 3 500 жыл бұрын өмір сүрген Мұса пайғамбар карантин, ағын суларды гигиеналық кәдеге жарату, залалсыздандыру принциптерін түсіндірді. Ол барлық жануарларды адал және арам деп бөлді. Ол сондай-ақ адал ет жегенде қан немесе май жеуге болмайды деп бұйырды. Бүгінгі таңда оның диеталық және санитарлық заңдарын ұстанатындар жалпы халыққа қарағанда 15 жылға ұзақ өмір сүреді.

3. Құдай Өзіне сенім артқан және Оның пайғамбарларына сенген сенушілердің дұғасына жауап береді. 

Пайғамбарлардың жазбалары тәлімдерге толы, бірақ олардан пайда алу үшін біз сыни ойлауды, сенімімізді сынап көруді және сеніміміздің дәлелдерін тексеруді үйренуіміз керек. Ойлау – шынайы діннің маңызды бөлігі.

Біз адасушылықты талдаған кезде не болады? Басында бұл бізге шындық сияқты көрінуі мүмкін. Бірақ дәлелдер іздегенде, біз осы көзқарастың мәселелерін көре бастаймыз. 

Ақиқат жағдайында бұл керісінше. Тіпті мұқият тексеру кезінде ешқандай жоғалту болмайды. Біз оны неғұрлым көп зерттесек, соғұрлым оның ақиқатына көз жеткіземіз. 

Сенушілер әлемдегі ең даналы адамдар болуы керек, өйткені Құдай бізді даналық жолымен жетелейді. Егер сіз еркін ойлауға немесе сұрақтар қоюға мүмкіндік бермейтін жағдайға тап болсаңыз, онда мұндай жағдай Құдайдан емес. Ол бізді мұқият зерттеуге шақырады, өйткені шындық кез-келген сынаққа төтеп бере алатындай күшті. Бірақ Бабыл, өз кезегінде, сізді өзінің адасушылықтарымен азғырып, интеллектуалдық күш-жігерді қолдануға жол бермей, сізді солардың ішінде ұстауға тырысады.

Егер сіз соншалықты шатасып, өзіңізді Бабылда болғандай сезінсеңіз, одан шығыңыз! Құдайдың даналық жолына тұрыңыз. Өз бетіңізше ойлаңыз және қатаң сұрақтар қойыңыз. Сіздің көңіліңіз қалмайды. 

Иса Мәсіхтің аяны туралы көбірек білгіңіз келе ме? Кітапшаның артқы жағында көрсетілген байланыстар бойынша бізбен хабарласыңыз.