ခါဆူညါကဂ့ၤထီၣ်

စီၤလံ ဖီၣ်ထီၣ်အဖိမုၣ်ဖိအစုဃံးဃံးဒီးဟးကွၢ်ကီတၢ်လၢကျးဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. “ပလီၢ်နသး” အဝဲတဲတၢ်ကတူၢ်ကတူၢ်လၢတၢ်ကဟုကယာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. “အိၣ်ဘူးလၢပါပါကပၤနီၤ.” အမဲာ်တရံးဘၣ်သးန့ၣ်လီၤ. အဝဲတလဲၤဘၣ်ဆူကျးဖးဒိၣ်ဒ်အံၤနီတဘျီဘၣ်. ဒီး, အဝဲတကွၢ်ထွဲဘၣ်အဖိလၢအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲဒ်အံၤနီတဘျီဘၣ်. 

ဖဲစီၤလံပှ့ၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်ဝံၤဒီးထီၣ်လၢသိလ့ၣ်ဒီးအဖိမုၣ်တဘျီအဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢတၢ်မိၣ်ဟီၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. အသးသယုၢ်ဘၣ်အမါသးဘိလၢအသံသဒၣ်ကွံာ်ဝဲအီၤလၢစှၤကိးနွံအတီၢ်ပူၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. အသးသယုၢ်ဘၣ်အမါမဲာ်လၢပှဲၤဝဲဒီးတၢ်နံၤကမှံန့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်နီၣ်ဘၣ်တၢ်အီၣ်လၢအမါမၤဒုးအီၣ်အီၤဒီးလၢအတၢ်ကဟုကယာ်အဖိတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတမုၢ်လၢ်ဝဲနီတဘျီလၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်ဃုာ်တပူၤဃီအံၤလၢအကတၢၢ်ကကဲထီၣ်အသးဒ်အံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. 

ဘၣ်မနုၤအဃိအဝဲဘၣ်တူၢ်တၢ်ထဲထဲအံၤညါန့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိအဖိဘၣ်တူၢ်ဝဲတၢ်န့ၣ်လဲၣ်. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢအဝဲကဘၣ်မုၢ်လၢ်ဝဲလၢခါဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်ဧါ. 

တၢ်မုၢ်လၢ်လၢခါဆူညါအဂီၢ်

ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤတရံးအသးအသိး, စီၤလံဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၤစၢၤအီၤဒ်သိးကထံၣ်န့ၢ်တၢ်လၢခါဆူညါကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်ကသ့ဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခဲလၢာ်အိၣ်, ဒီးအကစၢ်ဒၣ်ဝဲအတၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်အကျဲ ဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဂ့ၤခဲလၢာ်ဘၣ်. အဝဲကထံၣ်န့ၢ်ဘၣ်တၢ်စံးဆၢလၢအတၢ်လီၤမၢ်အံၤအဂီၢ်ဖဲလဲၣ်. မ့ၢ်တၢ်မုၢ်လၢ်လၢအဝဲကအိၣ်ဘၣ်က့ၤကဒီးအမါအဂီၢ်န့ၣ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်ဧါ. မ့ၢ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်လၢအကတၢၢ်တနါတအိၣ်အံၤကဘၣ်တၢ်မၤဆှဲမၤလဲက့ၤအီၤစ့ၢ်ကီးဧါ. 

ပှၤကူၣ်သ့ကူၣ်ဘၣ်တနီၤနီၤ, သိၣ်လိဝဲလၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤကလဲၤထီၣ်လဲၤထီဝဲဆူညါကွ့ၢ်ကွ့ၢ်, ဘၣ်ဆၣ်စီၤလံထံၣ်ဝဲဒၣ်ဖျါတြၢၤကလာ်လၢအထီဒါလိာ်သးတခီန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂၤတဖၣ်ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ပူၤဖျဲးအတၢ်တိာ်ကျဲၤအကျဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲလၢတၢ်အိၣ်မူလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤကဘၣ်ဒၣ်ၦၤဃါမနၤလီၤစိၤ, ဒီးသိၣ်လိဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကမၤပူၤဖျဲးပှၤဂ့ၤတဖၣ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်သံအခါ, ဒီးစိာ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ်ဆူမူခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤတနီၤနီၤ, ကွၢ်လၢ်ဝဲလၢန့ၢ်ပၤ, မ့ၢ်တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်တခါလၢတၢ်မူလီၤထူလီၤယိာ်တမံၤလၢပှၤကညီတဲဖျါထီၣ်အဂ့ၢ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အံၤဖျါလၢအတဘၣ်ဃးဒီးပှၤတဂၤဧိၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤလံဆိကမိၣ်ဝဲတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်ကမ့ၢ်ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤခရံာ်ဖိအတၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်အကျဲ

စီၤလံစးထီၣ်ကတိၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤခရံာ်ဖိလၢအဟံၣ်ဃၢၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်အဝဲမၤလိဘၣ်ဝဲလၢပှၤခရံာ်ဖိအတၢ်ကွဲးစီဆှံ, ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢလံာ်စီဆှံ, သိၣ်လိ၀ဲလၢဟီၣ်ခိၣ်မ့ၢ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အလီၢ်ခီဖျိလၢပပူထီၣ်ဘၣ်ပတၢ်ဘၣ်တ့အကစၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ (၁ မိၤၡ့ ၆း၅). ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်အၢၣ်လီၤဝဲလၢအကတ့လီၤက့ၤဟီၣ်ခိၣ်လၢအသီဒ်လၢအခီၣ်ထံးလၢၦဲၤဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ (တၢ်လီၢ်ဖျါ ၂၁း၁). ပှၤလၢအပျဲကစၢ်ယွၤလၢကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤအသးလၢအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်လီၤနီၢ်ကစၢ်သးတဖၣ်န့ၣ်ကဘၣ်တၢ်ကွဲမုာ်အီၤဆူဟီၣ်ခိၣ်အသီအပူၤန့ၣ်လီၤ.

လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢယွၤတၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ် “ကထွါကွံာ်အမဲာ်ထံခဲလၢာ်လၢအမဲာ်, ဒီးတၢ်သံတအိၣ်လၢၤဘၣ်, ဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုးတအိၣ်လၢၤဘၣ်, ဒီးတၢ်ဟီၣ်တၢ်ယၢၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်, ဒီးတၢ်ဘှံးသူၣ်ဘှံးသးတအိၣ်လၢၤဘၣ်, ဒီးတၢ်အိၣ်လၢအခီၣ်ထံးတဖၣ်ပူၤကွံာ်လံ” (တၢ်လီၢ်ဖျါ ၂၁း ၄). တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ကလီၤမၢ်ကွံာ်လီၤစိၤလီၤထီ

“တုၤနုၤတစုပှၤမဲာ်ဘျီၣ်အမဲာ်ကအိးထီၣ်, ဒီးပှၤနၢ်တအၢအနၢ်ကကပီၤထီၣ်လီၤ. တုၤနုၤတစုပှၤအခီၣ်ဟးဂီၤကစံၢ်ထီၣ်...ဒီးပှၤတအုၣ်အပျ့ၤကသးဝံၣ်တၢ်လီၤ.” (ဝံယရှါယၤ ၃၅း၅-၆). နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတလၢတၦဲၤတဖၣ်ကဟါမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. 

ဟီၣ်ခိၣ်စ့ၢ်ကီးကက့ၤကဲထီၣ်က့ၤဒ်အခီၣ်ထံးအသိးန့ၣ်လီၤ. “ထွံၣ်မံၤဒီးသိဖိကအီၣ်အဆၣ်တပူၤဃီဒီးခ့ယူၢ်ကအီၣ်လီၢ်ဧိၤဒံးဧိၤဒ်ဂီၤဖံးအသိး” (ဝံယရှါယၤ ၆၅း၂၅). 

တၢ်အံၤကဲထီၣ်အသးကသ့ဝဲဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဝဲဒၣ်လၢယွၤကဟဲဒ်တၢ်ကမၢကမၣ်လၢကဲထီၣ်သးသတုာ်ကလာ်အသိးန့ၣ်လီၤ (မးသဲ ၂၄း ၃၆-၄၂), ဘၣ်ဆၣ်ပှၤလၢတသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်န့ၣ်တအိၣ်ဘၣ်နီတဂၤဘၣ်မ့ၢ်လၢ “ကွၢ်ကွၢ်,ဟဲလီၤဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်အၢၣ်တဖၣ်, ဒီးကယဲၢ်တၢ်အမဲာ်,ကထံၣ်ဘၣ်အီၤ” (တၢ်လီၢ်ဖျါ ၁း၇). တၢ်ကမၤအသးလၢလီကဝၢ်အဒံးဒီးလီကသဲဒီးဟီၣ်ခိၣ်ကဟူးဝးဝဲန့ၣ်လီၤ (မးသဲ ၂၄း၂၇, တၢ်လီၢ်ဖျါ ၁၆း၁၇-၂၁). 

ကွဲၤလၢသီၣ်ဖးဒိၣ်ကသီၣ်ထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ. ပှၤသံလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်တဖၣ်ကမူထီၣ်က့ၤဝဲန့ၣ်လီၤ. ဃုာ်ဒီးပှၤအမူလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်တဖၣ်, အဝဲသ့ၣ် “တၢ်ကထုးထီၣ်န့ၢ်...ဆူတၢ်အၢၣ်အပူၤဒ်သိးကသဂၢၢ်ကစၢ်လၢမူကပိာ်လိၤ” (၁ သ့းစၤလနံ ၄း၁၇). ကမ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖှိၣ်က့ၤကဒီးအသးလၢအမုာ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.

ယွၤဘၣ်သးလၢပှၤခဲလၢာ်ကအိၣ်ကဆိးဘၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အသီအပူၤသနာ်က့, အကတၢၢ်န့ၣ်ပှၤအၢၦၤသီတဖၣ်ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ (၂ ပ့းတရူး ၃း၉-၁၁). မ့ၢ်ဝံၤဒီး, ယွၤကမၤသီထီၣ်က့ၤဟီၣ်ခိၣ်ဒီးကွဲမုာ်ပှၤဆူပဟံၣ်သီလၢအပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဘၣ်အၢဘၣ်သီ, တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်, ဒီးတၢ်သံတၢ်ၦၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဆိကမိၣ်ကွၢ်ဟီၣ်ခိၣ်လၢဘၣ်တၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤအီၤအဂ့ၢ်တက့ၢ်.

ဖဲစီၤလံဖးဝဲလံာ်စီဆှံအခါ, အဝဲဆိကမိၣ်ကွၢ်ဝဲအတၢ်အိၣ်ဖျါဒ်လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. အဝဲထံၣ်ကမှံဝဲလၢကဟးလိာ်ကွဲသကိးလၢနီၣ်လါဟ့အဖီခိၣ်ဒီးအမါလၢကဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကလဲၤဟးကသုၣ်လၢထံကျိဖိအကပၤ, ဖဲလၢအဖိမုၣ်ဖိကလိာ်ကွဲဒီးဘီၣ်သိၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. 

တနွံတဘျီ, အဝဲသ့ၣ်ကပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်လၢဝ့ၢ်ခိၣ်ဒိၣ်ဖဲယွၤအလီၢ်ပစိာ်အိၣ်ဝဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ (ဝံယရှါယၤ ၆၆း၂၂-၂၃). အဝဲသ့ၣ်ကဟးလၢကျဲဘၣ်တၢ်ဒါအီၤလၢထူအဖီခိၣ်, အဝဲသ့ၣ်အသးကပှဲၤဝဲဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခုဒီးတၢ်အဲၣ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သးတဖျၢၣ်ဃီအပူၤ, အဝဲသ့ၣ်ကသးဝံၣ်စံးထီၣ်ပတြၢၤကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. 

ပှၤအသးကပှၢ်ထီၣ်, ကဆူးကဆါ, မ့တမ့ၢ် ကသံန့ၣ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်နီတဂၤဘၣ်. တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံကလၢၦဲၤဝဲန့ၣ်လီၤ.

ဂ့ၤဒိၣ်မးလၢကမ့ၢ်ကတီဝဲတမ့ၢ်ဧါ.

စီၤလံအဲၣ်တၢ်လၢအဖးဘၣ်ဝဲလၢခရံာ်ဖိအလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ်, လီၤဂာ်မးလၢဂ့ၤဒိၣ်မးလၢကမ့ၢ်ကတီဝဲဒီးတၢ်ခဲလၢာ်လၢအမၤဝဲသ့န့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်ထဲလၢတၢ်စံးဘျူးစံးဖှိၣ်အတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်မူဒ်ပါကမဲတဂၤအသိးတမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်အခဲအံၤအဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်မုာ်သးမံဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢခါဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအဘၣ်ဝဲၦၤကညီခဲလၢာ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ညီကဒၣ်လၢတၢ်ကဆိတ့ၢ်ဒီးကွၢ်ဒၣ်ထဲလၢတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ကစီၣ်အမုာ်အိၣ်ဝဲလီၤ. လံာ်စီဆှံမ့ၢ်လံာ်တဘ့ၣ်လၢပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတမ့ၢ်ထဲလၢတၢ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိဧိၤဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးပဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်လဲၤလၢအလီၢ်ခံကတၢၢ်—တၢ်အကတၢၢ်အဃံအလၤလၢပၣ်ဃုာ်၀ဲနၤဒီးယၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်အံၤပၣ်ဃုာ်ဝဲဒီးပှၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်သ့စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.

နဝဲတခီမီၣ်.

မ့ၢ်နဘၣ်သးဃုသ့ၣ်ညါတၢ်လၢကကဲထီၣ်သးသ့ၣ်သ့ၣ်နဂီၢ်လၢကစၢ်ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ်အဃံအလၤလၢနတၢ်အိၣ်မူခါဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်ဧါ. မ့ၢ်နဘၣ်သးသ့ၣ်ညါလၢကစၢ်ယွၤကမၤဘျါန့ၢ်နတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ကသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်ဧါ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီး, ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒ်အံၤတက့ၢ် -  

တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်ယွၤဧၢ, ယသးအိၣ်နာ်ယဲဒၣ်လၢနမၤသီထီၣ်က့ၤဟီၣ်ခိၣ်တဘ့ၣ်အံၤအတၢ်ဂ့ၤတဖၣ်ဒ်လၢအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအသိးန့ၣ်သ့ဝဲလီၤ, ဘၣ်ဆၣ်လီၤဂာ်မးလၢဂ့ၤဒိၣ်မးလၢကမ့ၢ်ကတီဝဲန့ၣ်လီၤ. မၤစၢၤယၤဒ်သိးယကသ့ၣ်ညါလၢနအိၣ်နီၢ်နီၢ်, ဒီးလၢနတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢယဂီၢ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. အၤမ့ၣ်.

နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးမၤလိအါထီၣ်န့ၣ်, ဆဲးကျိးဆူပအိၣ်ဒ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအိၣ်လၢလံာ်ကဘျံးပၤအံၤလၢအချၢတကပၤန့ၣ်တက့ၢ်.

လံာ်စီဆှံဆၢတဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်အီၤလၢကညီလံာ်စီဆှံအပူၤလၢဘၣ်တၢ်ကျိာ်ထံအီၤလၢသရၣ်မ့ၤစံၣ်လၢတၢ်စဲကျံးရၤလီၤဖဲ (၁၈၅၃) နံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်စူးကါအီၤခီဖျိတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပျဲခဲလၢာ်ဘၣ်တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤလၢတၢ်ကွဲးဒိတၢ်ပျဲဝံၤလံ.